Heb ik een horloge uit Noord-Korea?

Het is een vroege en koude vrijdagmorgen. Terwijl ik wacht op een vlucht richting warmere oorden krijg ik een melding van Ebay. Er is een item dat overeenkomt met een door mij opgeslagen zoekopdracht. Een Moranbong horloge.

Historie van het merk

Moranbong is een horlogemerk uit Noord-Korea. Over het merk zelf is maar weinig bekend. Over het land van herkomst des te meer. 

Noord-Korea is een gesloten en streng gecontroleerde staat onder leiding van Kim Jong-un. Het land kent een autoritair regime waarin de Communistische partij en het leger een grote rol spelen. Inwoners hebben beperkte vrijheden en worden blootgesteld aan strikte censuur en propaganda. De economie is grotendeels geïsoleerd door internationale sancties, terwijl de militaire macht en nucleaire ambities een voortdurende bron van spanning zijn op het wereldtoneel.

Moranbong is vernoemd naar een beroemde heuvel in Pyongyang, de hoofdstad van Noord-Korea De fabriek is opgericht in 1978 en maakte mechanische horloges. Om de horloges te maken, kochten de Koreanen oude machines uit Zwitserland. De oude mechanische horloges zijn uitgerust met een kopie van een weinig voorkomend Zwitsers uurwerk: de Sonceboz Caliber ES 95. 

Moranbong’s werden vaak cadeau gedaan aan hooggeplaatste functionarissen en buitenlandse staatslieden, wat hun exclusiviteit benadrukt. Sommige horloges bevatten Chinese quartz-uurwerken, wat suggereert dat Noord-Korea geen eigen quartz-industrie heeft en mogelijk onderdelen importeerde. Vanwege hun beperkte beschikbaarheid en unieke achtergrond zijn Moranbong-horloges zeer gewild bij verzamelaars.

Terug naar mijn aankoop

Ik stap het vliegtuig in terwijl ik een bericht naar de Ebay-verkoper stuur. Al heel snel krijg ik antwoord. Ik heb veel vragen en begin ze één voor één af te vuren. De verkoper, Julian, lijkt zelf ook enthousiast en stuurt me een aantal websites met informatie over het merk, waaronder een door hem zelf geschreven artikel. 

Tijdens de vlucht lees ik zijn artikel aandachtig door (de link vind je onderaan) Julian omschrijft het mysterie dat aan het merk kleeft. Zijn de horloges bijvoorbeeld ooit in Noord-Korea zelf verkocht? Worden ze nog steeds in het noordelijk deel van het schiereiland geproduceerd? Voordat het vliegtuig aan de grond staat heb ik eigenlijk al een beslissing gemaakt. Dit horloge wil ik hebben.

Een paar dagen later staat DHL voor de deur met mijn nieuwe aankoop. Tot mijn verassing is het horloge in een ontzettend goede staat. Wat wel opvalt, is dat het qua design iets afwijkt van de Moranbong’s die ik op internet heb gezien. Zo is het glas helemaal vlak terwijl dat bij andere modellen niet het geval is. Ook lijkt dit specifieke model te zijn voorzien van een Chinees ZSH uurwerk terwijl moderne Moranbong’s bij mijn weten alleen nog met quartz uurwerken werden verkocht. Is deze dan wellicht in China geproduceerd? 

Op het deksel staan een aantal woorden in Hangul, het Koreaanse alfabet. Ik stuur wat foto’s naar een goede vriendin uit Zuid-Korea en zij komt met opmerkelijk nieuws. Onderin het deksel staan de woorden Pyongyang, Joseon gegraveerd. Pyongyang is de hoofdstad van Noord-Korea, maar meer opmerkelijker is het woord ‘Joseon’. Dit woord kan gekoppeld worden aan de Josoendynastie, een tijd ver voor de Japanse bezetting en Korea oorlog. De tijd toen er nog maar één Korea was. Waarom dit gegraveerd staat, is wel te verklaren. Voor veel Noord-Koreanen bestaat er immers maar één Korea. Is het horloge dan misschien toch in het noordelijk deel van het schiereiland gemaakt?

Na het bestuderen van verschillende websites en forums krijg ik maar weinig duidelijkheid. Sommige beweren dat het horloge in Dandong, China geproduceerd word. Deze theorie lijkt best een logische. Dandong ligt dicht bij de grens met Noord Korea. Zo dicht zelfs dat als je de Yalu rivier oversteekt, je al in Noord-Korea bent. De tweede reden waarom Dandong een logische plek is, is omdat deze stad bekend is om zijn horloge productie. Anderen beweren dat het horloge in Zuid-Korea gemaakt word. Weer een andere theorie leidt naar een industriegebied in Noord-Korea, dichtbij de grens met het zuidelijk deel. Een gebied waar Noord en Zuid samenwerken aan verschillende projecten. Ik blijf zoeken, maar krijg geen antwoord op de vraag waar de hedendaagse Moranbong’s geproduceerd worden.

Een Chinees uurwerk?

Op een bekend Chinees verkooplatform ben ik al eerder Moranbong’s tegengekomen. Deze modellen waren altijd uitgerust met een quartz uurwerk. Die van mij bevat een mechanisch uurwerk: een Chinese Standard Movement. Dit uurwerk werd voor het eerst geproduceerd in 1972. Het uurwerk werd ontwikkeld door Chinese engineers van verschillende fabrikanten. De opdracht kwam van het ‘Ministry of Light Industry’ Chinese fabrikanten werden destijds verplicht te stoppen met het produceren van hun eigen uurwerken, om dit uurwerk massaal te produceren. De code die op het uurwerk staat verteld in welke fabriek het uurwerk gemaakt is. In de Moranbong staat de code ZSH vermeld. De Z staat voor Zhongguo (= China). De SH staat voor Shanghai. Het uurwerk blijkt geproduceerd door de Shanghai Watch Factory. Tijden zijn veranderd en tegenwoordig worden er heel veel verschillende uurwerken in China geproduceerd. Maar tot op de dag van vandaag is de Chinese Standard Movement er daar één van.

Op een avond raakte ik in gesprek met Theo. Theo is een jonge Franse horlogemaker gevestigd in Seoul. We raken aan de praat over onze gedeelde passie en ik laat hem foto’s zien van mijn Moranbong. Deze heeft hij nog nooit gezien en de volgende dag krijg ik bericht dat hij het er met een Chinese fabrieksmanager over gesproken heeft. Die stuurt hem een link die verwijst naar een advertentie op Taobao. De Chinese variant van Bol. Chinese inwoners kunnen dus ook gewoon aan Moranbong’s komen.

Sommige mensen reageren verrast wanneer ik het horloge laat zien. ‘Waarom zou je een horloge uit zo’n vreemd land willen hebben?’ Het klinkt misschien vreemd, maar wanneer ik naar het horloge kijk, waardeer ik wat ik heb. Dat klinkt misschien een beetje zweverig, maar tijdens het schrijven van dit stuk kwam ik een artikel op een website tegen, geschreven door een Noord-Koreaanse man. Het artikel was een paar jaar oud en beschreef waar in Noord-Korea de meeste vraag naar is. Niet naar rijst of naar olie; de meeste vraag is naar horloges. 

Wij kunnen prima leven zonder horloge. Overal waar we komen, kunnen we de tijd zien. Als het niet op onze telefoon is, dan hangt er wel ergens een klok. Noord-Koreanen zijn daarvan afhankelijk. Velen hebben geen telefoon en vaak staat de televisie alleen ’s avonds even aan, omdat er een enorm tekort is aan elektriciteit. De inwoners van het land hebben een horloge nodig omdat ze anders niet kunnen zien hoe laat het is. Voor ons is een horloge een luxe item. Voor Noord-Koreanen een basisbehoefte.

Artikel verkoper: https://julianklose.wordpress.com/2024/02/24/the-peony-hills-from-pyongyang-how-i-bought-a-north-korean-wristwatch-maybe/